Kazimierz.com
Dziś jest
Podyskutuj na
Facebooku

























Kazimierz.com  >   Zabytki  >  Zajezdnia

Zespół budynków dawnej zajezdni tramwajowej przy ul. Św. Wawrzyńca jest jedynym żywym do dziś obiektem pozostałym po rozbudowanym zespole przemysłowym (tu była m. in. elektrownia i gazownia miejska) znajdującym się w tym miejscu, założonym w drugiej połowie 19 wieku. Użytkowany w pełni jeszcze w 1992r, zabezpieczany i remontowany przez kolejne przedsiębiorstwa komunikacyjne spełnia dzisiaj funkcje po części "biurowca", a po części składnicy muzealnej taboru zabytkowego (mieści się tam Muzeum Inżynierii Miejskiej).
Po obu stronach ul. Św. Wawrzyńca na terenie o łącznej powierzchni około 12000m kw., znajduje się 11 obiektów, z których najstarsze pochodzą z roku 1882. Wszystko zaczęło się 25.11.1881 od podpisania umowy na urządzenie i utrzymanie kolei konnej w Krakowie. Pierwszymi obiektami przy ul. Św. Wawrzyńca od strony nieparzystej były stajnie dla koni zdrowych i chorych (budynki B i C) oraz remiza (zajezdnia) (bud. E).Tory tramwajowe prowadziły z remizy na ul. Gazową. Obiekty B, C i E zostały przebudowane w 1900 roku ze względu na elektryfikację sieci tramwajowej. Parterowe stajnie B i C zostały podwyższone o jedną kondygnację i znalazła w nich siedzibę administracja. W tym samym czasie zbudowano sześciotorową halę D na potrzeby nowego taboru. Hala o konstrukcji murowano-drewnianej o ciekawym rozwiązaniu dachu była w 1913 przebudowana. Wobec wprowadzenia komunikacji normalnotorowej, dobudowano wzdłuż ul. Św. Wawrzyńca halę F, która służyła za zajezdnię dla nowych wagonów. Zbudowana w 1913 charakteryzuje się bardzo ciekawą drewnianą konstrukcją dachu o przekroju łukowym z nadbudówką. Konstrukcja jest drewniana i z muru pruskiego. Wyjazd z tej hali był bezpośrednio na ul. Św. Wawrzyńca. Rozwój sieci komunikacji miejskiej powodował, że istniejące zaplecze z czasem przestało wystarczać, wobec czego zdecydowano się wydzierżawić teren po drugiej stronie ul. Św. Wawrzyńca. Wybudowano tam halę sześciotorową z muru pruskiego, nakrytą dachem ze świetlikami o kratowej konstrukcji dźwigarów drewnianych według Karola Knausa (bud. K).Równocześnie powstały dwie dyspozytornie po obu stronach ulicy (bud. I i M). Ok. 1928r dobudowano jeszcze garaże wzdłuż ul. Gazowej (obecnie mieście się tam restauracja).
Zespół ten służył jako zajezdnia tramwajowa aż do 1965r, kiedy to w związku z oddaniem do użytku nowoczesnej zajezdni w Nowej Hucie, postanowiono obiekty przy ul. Wawrzyńca przeznaczyć w całości na potrzeby taboru autobusowego. Ostatnie autobusy opuściły to miejsce w 1992r (od lat '70 mieściły się tam wyłącznie warsztaty). Jedynie budynek A jest do dziś użytkowany przez MPK - mieści się tam m. in. Główna Dyspozytornia. Pozostałe zostały już w 1985r wpisane na listę zabytków.
Niestety, z ambitnych planów zagospodarowania terenów na Muzeum Techniki nie wszystkie udało się zrealizować. Powstałe w 1997r Muzeum Inżynierii Miejskiej zajmuje obecnie tylko halę D. W muzeum można obejrzeć wystawy stałe poświęcone historii komunikacji miejskiej w Krakowie (ekspozycja pojazdów technicznych, liczne plansze i fotografie, a także zrekonstruowany wagon letni tramwaju konnego, omnibus oraz jedyną zachowaną doczepę tramwajową PN3), historii motoryzacji w Polsce (ekspozycja ok. 30 pojazdów - samochodów i motocykli, produkowanych w Polsce po wojnie) oraz unikalne, 19-wieczne urządzenia do ręcznej produkcji świec z wytwórni A. Rothego. Oprócz tego organizowane są wystawy czasowe. Hala F jest niedostępna dla zwiedzających, natomiast w mieszczącej się po drugiej stronie ulicy hali K znajduje się obecnie tor gokartowy, gdyż miasto nie doszło do porozumienia z właścicielem terenu - zakonem Księży Kanoników Laterańskich, od których wydzierżawiło grunt w 1913 roku. Cena dalszej dzierżawy podyktowana miastu przez zakon okazała się dla gminy zbyt wygórowana, wobec czego musiano zrezygnować z urządzenia tam ekspozycji muzealnej. W chwili obecnej budynek ten nie został rozebrany tylko dlatego, że nie można tego zrobić, gdyż jest zabytkiem.
Pozostaje jedynie mieć nadzieję, że kiedyś uda się doprowadzić ponownie tory do kompleksu, aby umożliwić przechowywanie tam zabytkowych wagonów i ich wyjazd na miasto (obecnie zabytki rozrzucone są po krakowskich zajezdniach).

Kuba203




Blog

Posłuchaj mp3

Karol


Serwisy specjalne

 

 

 

 

 

 

Jerzy Panek

Nasze miasto, tamte czasy

Kazimierska architektura w malarstwie

Kazimierz Machowina

Artykuły (archiwum)

Bulwary pod zabudowę

Plac Nowy - jaki będzie?

Plac Wolnica - konkurs

Mój Kazimierz

Słowniczek pojęć spotykanych często na Kazimierzu

Krwawa linia

Linki

Dzielnicowi patrioci

Centrum Badań Holokaustu

Galeria Otwarta Pracownia (www.otwartapracownia.com)

Galeria Szalom (www.galeriaszalom.com)

krakoff.info (www.krakoff.info)

e-krakow (www.e-krakow.com)

Krakowskie knajpy (www.knajpy.krakow.pl)

Galeria Raven (www.raven.krakow.pl)


:: cofnij :: do góry ::
(c) 2002-2004 by Stowarzyszenie Twórców Kazimierz.com
Stronę zaprogramowali
mtq & mikolaj
Kopiowanie i wykorzystywanie materiałów z witryny bez zgody autorów zabronione