(informacje są wynikiem poszukiwań dokonanych w archiwach przez historyka Bogusława Krasnowolskiego
- czytaj książkę "Dom przy ulicy Józefa 4 w Krakowie na Kazimierzu")
-------------
Kamienica przy ulicy Józefa 4 stanowi część parceli, która od najpóźniej XV aż do drugiej połowy XIX w. obejmowała również posesję przy ulicy Meiselsa 7. W rzeczywistości sytuacja ulicy Meiselsa odpowiada w przybliżeniu przebiegowi murów obronnych Kazimierza z XIV w., okresu jego założenia. Parcela kamienicy przy ulicy Józefa 4 była więc "oparta" o mur obronny miasta Kazimierz.
Najstarsze partie domu sięgają najwcześniej lat poprzedzajączych rok 1400. Plan parteru w większości pochodzi z tej epoki: obejmuje pomieszczenie frontowe z obszerną sienią, większe pomieszczenie od tylu i przechód na podwórze. Dom murowany jest z kamienia w partiach piwnic i z cegły w kondygnacjach nadziemnych. Pierwotny poziom parteru był o około 1,60 m niższy od obecnego.
Zapewne od początku dom był piętrowy, górna kondygnacja mogła być zbudowana, przynajmniej częściowo, z drewna. Źródła potwierdzają, że około 1660 r. budynek miał na parterze sklepione pomieszczenie, na piętrze pomieszczenie ze stropowymi belkami, i uwieńczony był trójkątnym szczytem, na którym wspierał się dwuspadowy dach. Niedługo po 1830 r. dom gruntownie zmienił swoją bryłę i fasadę utrzymując dawny rzut poziomy. Został powiększony o drugie piętro i przykryty dachem o kalenicy odtąd równoległej do ulicy. Fasada otrzymała klasycystyczny wystrój, popularny w ówczesnej mieszczańskiej architekturze Krakowa.
Najstarsze informacje o właścicielach budynku pochodzą z 1550 r. i wymieniają rodzinę mieszczan o nazwisku Sieczka (lub Sieczko). W latach 1654 - 1662 znajdujemy rodzinę Brzyskich. Anna Brzyska w sposób szczegółowy opisała sytuację wynikającą z okupacji szwedzkiej w latach 1665 - 1657, która doprowadziła ją do ruiny i spowodowała zniszczenia w budynku. Posesja obejmowała także zabudowę na zapleczu składającą się m.in. z żurawia studziennego i słodowni do produkcji piwa.
W XIX wieku, równolegle z panowaniem administracji austriackiej i włączeniem Kazimierza do Krakowa, budynki usytuowane na zapleczu, z dostępem od dziesiejszej ulicy Meiselsa, są używane na mydlarnię do wytwarzania świec i mydła. Około drugiej połowy XIX w., kamienica przestaje być typowym mieszczańskim domem i staje się własnością kilku niezamożnych rodzin żydowskich. Parcele od strony ulicy Józefa i ulicy Meiselsa są oddzielone. W 1898 dom zostaje kupiony przez Salomona Ducklera i podłączony do nowoczesnej kanalizacji. W latach trzydziestych dwudziestego wieku na parterze mieści się sklep ze skórami.
W 1941 r. hitlerowscy okupanci przesiedlili ostatnich żydowskich mieszkańców z Kazimierza do Podgórza, przed ich ostatecznym zgładzeniem: przeżyło jednak kilku spadkobierców dawnych właścicieli. Około 1955 r. przebudowano strych na mieszkanie, jednak na skutek zaniechania prac remontowych, ostatni mieszkańcy opuścili budynek w latach siedemdziesiątych. Obecnie spółka Józef IV prowadzi prace mające na celu renowację budynku i przywrócenie mu stanu używalności.
Pierre Sabsoub
|